1. Ο καθηγητής προετοιμάζει ένα ερωτηματολόγιο ανάλυσης αναγκών και συνομιλεί σχετικά με τους σπουδαστές.
2. Σημειώνει τις πληροφορίες που έχει συλλέξει (μέσω του ερωτηματολογίου και της προσωπικής συζήτησης) με σκοπό να στοιχειοθετήσει το “προφίλ” των σπουδαστών, (σε ατομικό ή συλλογικό επίπεδο ανάλογα με το εάν πρόκειται για εξατομικευμένο ή ομαδικό μάθημα), την πρότερη γνώση τους, τους λόγους για τους οποίους επιθυμούν να μελετήσουν την ξένη γλώσσα, τη διαθεσιμότητά τους για τα μαθήματα και άλλους παράγοντες (Καψάλης, 2000, 73-75).
3. Διερευνά και τις τέσσερις γλωσσικές δεξιότητες -ανάγνωση, ομιλία, ακουστική και γραπτή ικανότητα (reading, speaking, listening, writing)- και αποφασίζει εάν πρέπει να δώσει προτεραιότητα σε κάποια από αυτές ξεχωριστά.
4. Προβληματίζεται για το σε ποιες λειτουργίες και σε ποιες επικοινωνιακές καταστάσεις (περιστάσεις επικοινωνίας) οι συγκεκριμένοι σπουδαστές θα κληθούν να χρησιμοποιήσουν την ξένη γλώσσα. Αυτή η μελέτη θα βοηθήσει τον διδάσκοντα να επιλέξει τα κατάλληλα για το συγκεκριμένο κοινό πεδία γραμματικής, λεξιλογίου και χρήσης της γλώσσας θα πρέπει να μελετηθούν.
5. Επισκέπτεται ένα ξενόγλωσσο βιβλιοπωλείο και αναζητά διαθέσιμο υλικό στην αγορά που μπορεί να είναι πρόσφορο για το μάθημά του. Υπάρχει σημαντική ποικιλία από ξενόγλωσσα βιβλία για ειδικούς σκοπούς και ενήλικες από τα οποία μπορεί να διαλέξει ότι ανταποκρίνεται στις ανάγκες του.
6. Οπωσδήποτε ο καθηγητής ξένης γλώσσας δεν είναι υποχρεωμένος να περιορίσει τις δυνατότητες του μαθήματός του στα εγχειρίδια που κυκλοφορούν στην αγορά. Υπάρχουν πολλές πηγές που μπορεί να χρησιμοποιήσει για διδακτικούς σκοπούς: ξενόγλωσσες εφημερίδες και περιοδικά, διαδίκτυο, εκπαιδευτικά λογισμικά, ταινίες κ.λπ. Ο διδάσκων λοιπόν μπορεί είτε να συμπληρώσει το αρχικά επιλεγμένο εγχειρίδιο με επιπλέον υλικό είτε να το αντικαταστήσει εντελώς.
7. Τα κριτήρια για την επιλογή του διδακτικού υλικού χρειάζεται να ανταποκρίνονται στο τρίπτυχο «ΙΔΙΑΙΤΕΡΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΤΩΝ ΣΠΟΥΔΑΣΤΩΝ – ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ – ΧΡΗΣΗ ΝΕΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ» με σκοπό το μάθημα να καθίσταται επίκαιρο, ενδιαφέρον και να παρακινεί ένα κοινό με άποψη όπως οι ενήλικοι.
8. Όταν ο διδάσκων θα έχει επιλέξει το εκπαιδευτικό υλικό που θα χρησιμοποιήσει στο μάθημά του τότε θα προχωρήσει στο σχεδιασμό βραχυπρόθεσμο και μακροπρόθεσμο του προγράμματος σπουδών των συγκεκριμένων μαθημάτων (course syllabus).
9. Καλό θα ήταν ο διδάσκων να συζητήσει αυτόν τον προγραμματισμό με τους διδασκόμενους (για να είναι σίγουρος ότι συμβαδίζει με τα ενδιαφέροντα και τις ιδιαίτερες ανάγκες τους).
10. Μετά από όλη αυτή την προεργασία, ο καθηγητής είναι έτοιμος να αρχίσει το μάθημά του αλλά με την προϋπόθεση ότι δεν θα παραμένει συνεχώς «περιχαρακωμένος» στον αρχικό σχεδιασμό του προγράμματος σπουδών του (syllabus plan) αλλά θα είναι ανοικτός και ευέλικτος σε αλλαγές κατά τη διάρκεια των μαθημάτων. Και αυτό γιατί συχνά οι ενήλικοι σπουδαστές αλλάζουν γνώμη σχετικά με τις ανάγκες τους στην ξένη γλώσσα κατά τη διάρκεια των σπουδών τους. Το πιο πιθανό είναι να ζητήσουν να συμπεριληφθούν περισσότερα στοιχεία στο μάθημά τους και κατά συνέπεια σταδιακά μπορεί η φύση του μαθήματος να μεταλλαχθεί από ένα μάθημα ξένης γλώσσας για αυστηρά ειδικούς σκοπούς σ’ένα μάθημα εκμάθησης της ξένης γλώσσας περισσότερο γενικευμένο και εμπλουτισμένο.
11. Ο διδάσκων οφείλει να προκαλεί και να καλλιεργεί την ενεργή συμμετοχή και δραστηριοποίηση των σπουδαστών κατά τη διδακτική διαδικασία μέσα από δραστηριότητες συλλογικές και δημιουργικές όπως τα παιχνίδια ρόλων, ο καταιγισμός ιδεών, οι ομαδικές συζητήσεις, τα σχέδια δράσης (ομαδοσυνεργατική μάθηση).
12. Το σημαντικότερο όμως είναι να καλλιεργήσει ο διδάσκων στους σπουδαστές του την ικανότητα του «μαθαίνω πώς να μαθαίνω», βασική αρχή της Εκπαίδευσης Ενηλίκων (Rogers, 1998). Να τους μάθει πώς να συνεχίζουν να μαθαίνουν και εκτός τάξης και χωρίς διδάσκοντα, πώς να γίνουν σταδιακά αυτόνομοι σπουδαστές. Πώς να αντλούν γνώση και να εμπλουτίζονται από κάθε πηγή –εκπαιδευτική και μη- που συναντούν στην καθημερινότητά τους : λεξικά, διαδίκτυο, λογισμικά, εφημερίδες, περιοδικά, επαγγελματικά εγχειρίδια, συνομιλίες με φυσικούς ομιλητές της ξένης γλώσσας.
13. Τελευταίο αλλά όχι λιγότερο σημαντικό σημείο αποτελεί η προσπάθεια να γίνει το μάθημα ευχάριστο και δημιουργικό. Άλλωστε ένα μάθημα ενηλίκων μπορεί να είναι ιδιαίτερα προκλητικό και ικανοποιητικό τόσο για τον διδάσκοντα όσο και για τους διδασκόμενους. Μέχρι το τέλος της συγκεκριμένης εκπαιδευτικής διαδικασίας είναι σίγουρο ότι και οι δύο πλευρές θα έχουν προοδεύσει: οι σπουδαστές χάρη στις καινούριες γλωσσικές δεξιότητες που θα αναπτύξουν και οι διδάσκοντες χάρη στα νέα γνωστικά πεδία χρήσης της ξένης γλώσσας που θα προσεγγίσουν μέσα από τις εμπειρίες και τα ενδιαφέροντα των σπουδαστών τους.
2. Σημειώνει τις πληροφορίες που έχει συλλέξει (μέσω του ερωτηματολογίου και της προσωπικής συζήτησης) με σκοπό να στοιχειοθετήσει το “προφίλ” των σπουδαστών, (σε ατομικό ή συλλογικό επίπεδο ανάλογα με το εάν πρόκειται για εξατομικευμένο ή ομαδικό μάθημα), την πρότερη γνώση τους, τους λόγους για τους οποίους επιθυμούν να μελετήσουν την ξένη γλώσσα, τη διαθεσιμότητά τους για τα μαθήματα και άλλους παράγοντες (Καψάλης, 2000, 73-75).
3. Διερευνά και τις τέσσερις γλωσσικές δεξιότητες -ανάγνωση, ομιλία, ακουστική και γραπτή ικανότητα (reading, speaking, listening, writing)- και αποφασίζει εάν πρέπει να δώσει προτεραιότητα σε κάποια από αυτές ξεχωριστά.
4. Προβληματίζεται για το σε ποιες λειτουργίες και σε ποιες επικοινωνιακές καταστάσεις (περιστάσεις επικοινωνίας) οι συγκεκριμένοι σπουδαστές θα κληθούν να χρησιμοποιήσουν την ξένη γλώσσα. Αυτή η μελέτη θα βοηθήσει τον διδάσκοντα να επιλέξει τα κατάλληλα για το συγκεκριμένο κοινό πεδία γραμματικής, λεξιλογίου και χρήσης της γλώσσας θα πρέπει να μελετηθούν.
5. Επισκέπτεται ένα ξενόγλωσσο βιβλιοπωλείο και αναζητά διαθέσιμο υλικό στην αγορά που μπορεί να είναι πρόσφορο για το μάθημά του. Υπάρχει σημαντική ποικιλία από ξενόγλωσσα βιβλία για ειδικούς σκοπούς και ενήλικες από τα οποία μπορεί να διαλέξει ότι ανταποκρίνεται στις ανάγκες του.
6. Οπωσδήποτε ο καθηγητής ξένης γλώσσας δεν είναι υποχρεωμένος να περιορίσει τις δυνατότητες του μαθήματός του στα εγχειρίδια που κυκλοφορούν στην αγορά. Υπάρχουν πολλές πηγές που μπορεί να χρησιμοποιήσει για διδακτικούς σκοπούς: ξενόγλωσσες εφημερίδες και περιοδικά, διαδίκτυο, εκπαιδευτικά λογισμικά, ταινίες κ.λπ. Ο διδάσκων λοιπόν μπορεί είτε να συμπληρώσει το αρχικά επιλεγμένο εγχειρίδιο με επιπλέον υλικό είτε να το αντικαταστήσει εντελώς.
7. Τα κριτήρια για την επιλογή του διδακτικού υλικού χρειάζεται να ανταποκρίνονται στο τρίπτυχο «ΙΔΙΑΙΤΕΡΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΤΩΝ ΣΠΟΥΔΑΣΤΩΝ – ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ – ΧΡΗΣΗ ΝΕΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ» με σκοπό το μάθημα να καθίσταται επίκαιρο, ενδιαφέρον και να παρακινεί ένα κοινό με άποψη όπως οι ενήλικοι.
8. Όταν ο διδάσκων θα έχει επιλέξει το εκπαιδευτικό υλικό που θα χρησιμοποιήσει στο μάθημά του τότε θα προχωρήσει στο σχεδιασμό βραχυπρόθεσμο και μακροπρόθεσμο του προγράμματος σπουδών των συγκεκριμένων μαθημάτων (course syllabus).
9. Καλό θα ήταν ο διδάσκων να συζητήσει αυτόν τον προγραμματισμό με τους διδασκόμενους (για να είναι σίγουρος ότι συμβαδίζει με τα ενδιαφέροντα και τις ιδιαίτερες ανάγκες τους).
10. Μετά από όλη αυτή την προεργασία, ο καθηγητής είναι έτοιμος να αρχίσει το μάθημά του αλλά με την προϋπόθεση ότι δεν θα παραμένει συνεχώς «περιχαρακωμένος» στον αρχικό σχεδιασμό του προγράμματος σπουδών του (syllabus plan) αλλά θα είναι ανοικτός και ευέλικτος σε αλλαγές κατά τη διάρκεια των μαθημάτων. Και αυτό γιατί συχνά οι ενήλικοι σπουδαστές αλλάζουν γνώμη σχετικά με τις ανάγκες τους στην ξένη γλώσσα κατά τη διάρκεια των σπουδών τους. Το πιο πιθανό είναι να ζητήσουν να συμπεριληφθούν περισσότερα στοιχεία στο μάθημά τους και κατά συνέπεια σταδιακά μπορεί η φύση του μαθήματος να μεταλλαχθεί από ένα μάθημα ξένης γλώσσας για αυστηρά ειδικούς σκοπούς σ’ένα μάθημα εκμάθησης της ξένης γλώσσας περισσότερο γενικευμένο και εμπλουτισμένο.
11. Ο διδάσκων οφείλει να προκαλεί και να καλλιεργεί την ενεργή συμμετοχή και δραστηριοποίηση των σπουδαστών κατά τη διδακτική διαδικασία μέσα από δραστηριότητες συλλογικές και δημιουργικές όπως τα παιχνίδια ρόλων, ο καταιγισμός ιδεών, οι ομαδικές συζητήσεις, τα σχέδια δράσης (ομαδοσυνεργατική μάθηση).
12. Το σημαντικότερο όμως είναι να καλλιεργήσει ο διδάσκων στους σπουδαστές του την ικανότητα του «μαθαίνω πώς να μαθαίνω», βασική αρχή της Εκπαίδευσης Ενηλίκων (Rogers, 1998). Να τους μάθει πώς να συνεχίζουν να μαθαίνουν και εκτός τάξης και χωρίς διδάσκοντα, πώς να γίνουν σταδιακά αυτόνομοι σπουδαστές. Πώς να αντλούν γνώση και να εμπλουτίζονται από κάθε πηγή –εκπαιδευτική και μη- που συναντούν στην καθημερινότητά τους : λεξικά, διαδίκτυο, λογισμικά, εφημερίδες, περιοδικά, επαγγελματικά εγχειρίδια, συνομιλίες με φυσικούς ομιλητές της ξένης γλώσσας.
13. Τελευταίο αλλά όχι λιγότερο σημαντικό σημείο αποτελεί η προσπάθεια να γίνει το μάθημα ευχάριστο και δημιουργικό. Άλλωστε ένα μάθημα ενηλίκων μπορεί να είναι ιδιαίτερα προκλητικό και ικανοποιητικό τόσο για τον διδάσκοντα όσο και για τους διδασκόμενους. Μέχρι το τέλος της συγκεκριμένης εκπαιδευτικής διαδικασίας είναι σίγουρο ότι και οι δύο πλευρές θα έχουν προοδεύσει: οι σπουδαστές χάρη στις καινούριες γλωσσικές δεξιότητες που θα αναπτύξουν και οι διδάσκοντες χάρη στα νέα γνωστικά πεδία χρήσης της ξένης γλώσσας που θα προσεγγίσουν μέσα από τις εμπειρίες και τα ενδιαφέροντα των σπουδαστών τους.
Γαλάνη Μαρία-Ελευθερία (2009) Η διδακτική και μαθησιακή διαδικασία της ξένης γλώσσας στο πλαίσιο της Εκπαίδευσης Ενηλίκων.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου