Θεμελιώδεις Αρχές-Θεσμικό Πλαίσιο
Άρθρο 3 του Ν. 3699/2008: Παιδιά με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες και με δυσκολίες μάθησης λόγω:
αισθητηριακών, νοητικών, αναπτυξιακών και γνωστικών προβλημάτων
ψυχικών και νευροψυχικών διαταραχών
αναπηριών όρασης, ακοής, κινητικών προβλημάτων, διαταραχών ομιλίας
ειδικών μαθησιακών δυσκολιών όπως δυσλεξία, δυσαναγνωσία, δυσορθογραφία, ελλειμματική προσοχή, αυτισμός, υπερκινητικότητα
ΔΕΝ εντάσσονται μαθητές με χαμηλή σχολική επίδοση λόγω γλωσσικών ή πολιτισμικών ιδιαιτεροτήτων
Άρθρο 3 του Ν. 3699/2008: Παιδιά με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες και με δυσκολίες μάθησης λόγω:
αισθητηριακών, νοητικών, αναπτυξιακών και γνωστικών προβλημάτων
ψυχικών και νευροψυχικών διαταραχών
αναπηριών όρασης, ακοής, κινητικών προβλημάτων, διαταραχών ομιλίας
ειδικών μαθησιακών δυσκολιών όπως δυσλεξία, δυσαναγνωσία, δυσορθογραφία, ελλειμματική προσοχή, αυτισμός, υπερκινητικότητα
ΔΕΝ εντάσσονται μαθητές με χαμηλή σχολική επίδοση λόγω γλωσσικών ή πολιτισμικών ιδιαιτεροτήτων
Θεμελιώδεις αρχές επαγγελματικής Δεοντολογίας – Στόχοι
1. Προώθηση εξατομικευμένης μάθησης
2. Στήριξη – Ενθάρρυνση και Παροχή καλά συντονισμένων υπηρεσιών
3. Διάγνωση των εξελικτικών σταδίων και της εικόνας ωριμότητας του κάθε παιδιού:
α) Παρατήρηση των αρχικών και τελικών σταδίων του μαθητή.
β) Αξιολόγηση της «εξέλιξης» που παρουσιάζει.
γ) Επιβράβευση. Η επιβράβευση θα πρέπει να παρέχεται και στα παιδιά με χαμηλή νοημοσύνη ανεξάρτητα αν παρουσιάζουν αργό ρυθμό εξέλιξης.
4. Συγκατάθεση του παιδιού για έναρξη της παρέμβασης από τον Ειδικό Παιδαγωγό.
Πάμπολλες έρευνες σε όλο τον κόσμο κατέδειξαν ότι δεν μπορεί να επιτευχθεί με επιτυχία οποιαδήποτε παρέμβαση χωρίς την συγκατάθεση του ιδίου του παιδιού. Το κίνητρο που έχει ένα παιδί για αντιμετώπιση των μαθησιακών του δυσκολιών θα βοηθήσει σε μεγάλο βαθμό στη διαδικασία της παρέμβασης.
5. Συγκεκριμενοποίηση της κατά περίπτωση δυσκολίας και εστίαση σε αυτήν.
Με τον τρόπο αυτό η μαθησιακή δυσκολία μπορεί να κατανοηθεί ακριβώς από όλους όσους ασχολούνται με το παιδί. Παράλληλα επιτυγχάνεται ένα αποτελεσματικό πρόγραμμα αντιμετώπισης με συγκεκριμένους βραχυπρόθεσμους στόχους.
6. Ο τρόπος διδασκαλίας των παιδιών με μαθησιακές δυσκολίες θα πρέπει επιπρόσθετα να λαμβάνει υπόψη τη ψυχοσύνθεση του παιδιού. Ο Ειδικός Παιδαγωγός παίζει σπουδαίο ρόλο όχι μόνο στη μεταφορά γνώσης, αλλά και στο «ξεκλείδωμα» των συναισθημάτων του παιδιού μέσα από τη διαδικασία της μάθησης.
7. Συμβολή της περιβαλλοντικής επίδρασης (οικογένεια, σχολείο). Ο Ειδικός Εκπαιδευτικός αποτελεί το συνδετικό κρίκο σχολείου και οικογένειας. Είναι αυτός που θα συμβουλέψει, θα στηρίξει και θα καθοδηγήσει τους γονείς και τους εκπαιδευτικούς του σχολείου. Είναι αυτός που θα ενημερώνει σε τακτά χρονικά διαστήματα για το μαθησιακό επίπεδο που βρίσκεται το παιδί τους, για τα στάδια εξέλιξης του. και για τους τρόπους αντιμετώπισης των μαθησιακών δυσκολιών του παιδιού
8. Απενεχοποίηση των γονιών για την κατάσταση του παιδιού τους. Χρειάζονται περισσότερη ενημέρωση και στήριξη γύρω από το πώς η ποιότητα της σχέσης «γονέα-παιδιού» μπορεί να αξιοποιηθεί, βοηθώντας την υγιή γνωστική και συναισθηματική εξέλιξη του παιδιού τους.
9. Όσον αφορά τους εκπαιδευτικούς, ο Ειδικός Εκπαιδευτικός τους συμβουλεύει για το πώς να ανιχνεύουν μαθησιακά ή άλλα γλωσσικά προβλήματα και με ποιες μεθόδους και στρατηγικές θα μπορούσαν να βοηθήσουν και να στηρίξουν το παιδί μέσα στην τάξη τους.
1. Προώθηση εξατομικευμένης μάθησης
2. Στήριξη – Ενθάρρυνση και Παροχή καλά συντονισμένων υπηρεσιών
3. Διάγνωση των εξελικτικών σταδίων και της εικόνας ωριμότητας του κάθε παιδιού:
α) Παρατήρηση των αρχικών και τελικών σταδίων του μαθητή.
β) Αξιολόγηση της «εξέλιξης» που παρουσιάζει.
γ) Επιβράβευση. Η επιβράβευση θα πρέπει να παρέχεται και στα παιδιά με χαμηλή νοημοσύνη ανεξάρτητα αν παρουσιάζουν αργό ρυθμό εξέλιξης.
4. Συγκατάθεση του παιδιού για έναρξη της παρέμβασης από τον Ειδικό Παιδαγωγό.
Πάμπολλες έρευνες σε όλο τον κόσμο κατέδειξαν ότι δεν μπορεί να επιτευχθεί με επιτυχία οποιαδήποτε παρέμβαση χωρίς την συγκατάθεση του ιδίου του παιδιού. Το κίνητρο που έχει ένα παιδί για αντιμετώπιση των μαθησιακών του δυσκολιών θα βοηθήσει σε μεγάλο βαθμό στη διαδικασία της παρέμβασης.
5. Συγκεκριμενοποίηση της κατά περίπτωση δυσκολίας και εστίαση σε αυτήν.
Με τον τρόπο αυτό η μαθησιακή δυσκολία μπορεί να κατανοηθεί ακριβώς από όλους όσους ασχολούνται με το παιδί. Παράλληλα επιτυγχάνεται ένα αποτελεσματικό πρόγραμμα αντιμετώπισης με συγκεκριμένους βραχυπρόθεσμους στόχους.
6. Ο τρόπος διδασκαλίας των παιδιών με μαθησιακές δυσκολίες θα πρέπει επιπρόσθετα να λαμβάνει υπόψη τη ψυχοσύνθεση του παιδιού. Ο Ειδικός Παιδαγωγός παίζει σπουδαίο ρόλο όχι μόνο στη μεταφορά γνώσης, αλλά και στο «ξεκλείδωμα» των συναισθημάτων του παιδιού μέσα από τη διαδικασία της μάθησης.
7. Συμβολή της περιβαλλοντικής επίδρασης (οικογένεια, σχολείο). Ο Ειδικός Εκπαιδευτικός αποτελεί το συνδετικό κρίκο σχολείου και οικογένειας. Είναι αυτός που θα συμβουλέψει, θα στηρίξει και θα καθοδηγήσει τους γονείς και τους εκπαιδευτικούς του σχολείου. Είναι αυτός που θα ενημερώνει σε τακτά χρονικά διαστήματα για το μαθησιακό επίπεδο που βρίσκεται το παιδί τους, για τα στάδια εξέλιξης του. και για τους τρόπους αντιμετώπισης των μαθησιακών δυσκολιών του παιδιού
8. Απενεχοποίηση των γονιών για την κατάσταση του παιδιού τους. Χρειάζονται περισσότερη ενημέρωση και στήριξη γύρω από το πώς η ποιότητα της σχέσης «γονέα-παιδιού» μπορεί να αξιοποιηθεί, βοηθώντας την υγιή γνωστική και συναισθηματική εξέλιξη του παιδιού τους.
9. Όσον αφορά τους εκπαιδευτικούς, ο Ειδικός Εκπαιδευτικός τους συμβουλεύει για το πώς να ανιχνεύουν μαθησιακά ή άλλα γλωσσικά προβλήματα και με ποιες μεθόδους και στρατηγικές θα μπορούσαν να βοηθήσουν και να στηρίξουν το παιδί μέσα στην τάξη τους.
Χαρακτηριστικά μαθητών με ειδικές ανάγκες
1. Σοβαρές παραβάσεις κανόνων ή και παραβιάσεις των δικαιωμάτων των άλλων σε τέτοια συχνότητα, ώστε να δυσχεραίνεται η αναπτυξιακή τους πορεία.
2. Δυσκολία προσαρμογής στο κοινωνικό περιβάλλον - δυσκολίες στη μάθηση
3. Προβλήματα συμπεριφοράς όπως ανυπακοή, ευερεθιστικότητα, επιθετικότητα, ανάμιξη σε καβγάδες. Όσο μεγαλύτερη είναι η διάρκεια αυτών των προβλημάτων, τόσο πιο σοβαρή κρίνεται η κατάστασή τους.
4. Ανώριμες μορφές σκέψης, εγωκεντρισμός, δυσκολία λεκτικής έκφρασης των αρνητικών συναισθημάτων τους, που όμως τα εκτονώνουν με πράξεις.
5. Αδυναμία επίλυσης προβλημάτων, ειδικά στα πλαίσια των κοινωνικών καταστάσεων. Αδυναμία παραγωγής πολλών πιθανών λύσεων.
1. Σοβαρές παραβάσεις κανόνων ή και παραβιάσεις των δικαιωμάτων των άλλων σε τέτοια συχνότητα, ώστε να δυσχεραίνεται η αναπτυξιακή τους πορεία.
2. Δυσκολία προσαρμογής στο κοινωνικό περιβάλλον - δυσκολίες στη μάθηση
3. Προβλήματα συμπεριφοράς όπως ανυπακοή, ευερεθιστικότητα, επιθετικότητα, ανάμιξη σε καβγάδες. Όσο μεγαλύτερη είναι η διάρκεια αυτών των προβλημάτων, τόσο πιο σοβαρή κρίνεται η κατάστασή τους.
4. Ανώριμες μορφές σκέψης, εγωκεντρισμός, δυσκολία λεκτικής έκφρασης των αρνητικών συναισθημάτων τους, που όμως τα εκτονώνουν με πράξεις.
5. Αδυναμία επίλυσης προβλημάτων, ειδικά στα πλαίσια των κοινωνικών καταστάσεων. Αδυναμία παραγωγής πολλών πιθανών λύσεων.
Προτεινόμενες Διδακτικές Στρατηγικές
1. Επικέντρωση στα θετικά χαρακτηριστικά του μαθητή και ενίσχυση των θετικών συμπεριφορών του μέσω των ενισχυτών (αμοιβές, χαμόγελο, έπαινοι).
2. Συζήτηση με τον μαθητή για τους βραχυπρόθεσμους και μακροπρόθεσμους στόχους του μαθήματος.
3. Καλλιέργεια της ενθάρρυνσης, της εμπιστοσύνης και της αυτοπεποίθησης του μαθητή.
4. Δημιουργία κανόνων της τάξης, οι οποίοι είναι απόρροια συζήτησης μεταξύ εκπαιδευτικού και μαθητή.
5. Οι κανόνες αυτοί είναι γραμμένοι με ξεκάθαρο και θετικό τρόπο, πχ ρίχνω τα σκουπίδια στο καλάθι αντί απαγορεύεται η ρίψη σκουπιδιών στο πάτωμα
6 Διαμόρφωση μιας συμπεριφοράς που δεν υπάρχει στο ρεπερτόριο του μαθητή. Οι ενισχυτές δίνονται σταδιακά σε κάθε βήμα του μαθητή μέχρι να εδραιωθεί η επιθυμητή συμπεριφορά.
Παράδειγμα: ένας μαθητής αρνείται να λύσει τις ασκήσεις στο τετράδιο του. Ο δάσκαλος τον ανταμείβει κάθε φορά που ο μαθητής γράφει έστω και μια σειρά με επιδοκιμαστικά σχόλια αναμένοντας να συνεχίσει την προσπάθειά του.
7. Τιμωρία: Αφαίρεση προνομίων, διακοπή θετικών ενισχύσεων, υπερδιόρθωση. Ωστόσο, οι συχνές τιμωρίες οδηγούν σε επιθετική συμπεριφορά, ο μαθητής ενδέχεται να επαναλάβει μια απορριπτέα συμπεριφορά, όταν ξέρει ότι κανείς δε θα τον δει.
Μαθησιακό Περιβάλλον
1. Συναισθηματική στήριξη – σαφείς στόχοι μάθησης – καλή προετοιμασία (οργάνωση διδασκαλίας) προγραμματισμός δραστηριοτήτων).
2. Προσαρμοσμένο στις ικανότητες των μαθητών
3. Συνεργατικές συνθήκες μάθησης: επικοινωνία και ενθάρρυνση θετικών διαπροσωπικών σχέσεων.
4. Υποστηρικτικές σχέσεις: α) αποδοχή από συνομήλικους, β) αυτοεπιβεβαίωση γ) μείωση επιθετικών συμπεριφορών.
5. Αίσθημα του «ανήκειν» σε μία φιλική κοινότητα, όπως το σχολείο
1. Επικέντρωση στα θετικά χαρακτηριστικά του μαθητή και ενίσχυση των θετικών συμπεριφορών του μέσω των ενισχυτών (αμοιβές, χαμόγελο, έπαινοι).
2. Συζήτηση με τον μαθητή για τους βραχυπρόθεσμους και μακροπρόθεσμους στόχους του μαθήματος.
3. Καλλιέργεια της ενθάρρυνσης, της εμπιστοσύνης και της αυτοπεποίθησης του μαθητή.
4. Δημιουργία κανόνων της τάξης, οι οποίοι είναι απόρροια συζήτησης μεταξύ εκπαιδευτικού και μαθητή.
5. Οι κανόνες αυτοί είναι γραμμένοι με ξεκάθαρο και θετικό τρόπο, πχ ρίχνω τα σκουπίδια στο καλάθι αντί απαγορεύεται η ρίψη σκουπιδιών στο πάτωμα
6 Διαμόρφωση μιας συμπεριφοράς που δεν υπάρχει στο ρεπερτόριο του μαθητή. Οι ενισχυτές δίνονται σταδιακά σε κάθε βήμα του μαθητή μέχρι να εδραιωθεί η επιθυμητή συμπεριφορά.
Παράδειγμα: ένας μαθητής αρνείται να λύσει τις ασκήσεις στο τετράδιο του. Ο δάσκαλος τον ανταμείβει κάθε φορά που ο μαθητής γράφει έστω και μια σειρά με επιδοκιμαστικά σχόλια αναμένοντας να συνεχίσει την προσπάθειά του.
7. Τιμωρία: Αφαίρεση προνομίων, διακοπή θετικών ενισχύσεων, υπερδιόρθωση. Ωστόσο, οι συχνές τιμωρίες οδηγούν σε επιθετική συμπεριφορά, ο μαθητής ενδέχεται να επαναλάβει μια απορριπτέα συμπεριφορά, όταν ξέρει ότι κανείς δε θα τον δει.
Μαθησιακό Περιβάλλον
1. Συναισθηματική στήριξη – σαφείς στόχοι μάθησης – καλή προετοιμασία (οργάνωση διδασκαλίας) προγραμματισμός δραστηριοτήτων).
2. Προσαρμοσμένο στις ικανότητες των μαθητών
3. Συνεργατικές συνθήκες μάθησης: επικοινωνία και ενθάρρυνση θετικών διαπροσωπικών σχέσεων.
4. Υποστηρικτικές σχέσεις: α) αποδοχή από συνομήλικους, β) αυτοεπιβεβαίωση γ) μείωση επιθετικών συμπεριφορών.
5. Αίσθημα του «ανήκειν» σε μία φιλική κοινότητα, όπως το σχολείο
Οικοσυστηματική Προσέγγιση
o Τα προβλήματα συμπεριφοράς είναι το αποτέλεσμα των μη αρμονικών σχέσεων ανάμεσα στο παιδί και το περιβάλλον.
o Οι αντιλήψεις, οι στάσεις και οι ερμηνείες του εκπαιδευτικού στην τάξη για τους μαθητές του αντανακλούν στη συμπεριφορά των μαθητών και τους επηρεάζουν.
o Χαρακτηρισμοί του τύπου: «προβληματικός», «υπερκινητικός» κτλ μπορεί να είναι το προϊόν των ερμηνειών που κάνουμε για τη συμπεριφορά του μαθητή, οι οποίες μπορεί να διαμορφώσουν σταδιακά την ταμπέλα του «αποδιοπομπαίου τράγου» μέσα στην τάξη.
o Τα προβλήματα συμπεριφοράς είναι το αποτέλεσμα των μη αρμονικών σχέσεων ανάμεσα στο παιδί και το περιβάλλον.
o Οι αντιλήψεις, οι στάσεις και οι ερμηνείες του εκπαιδευτικού στην τάξη για τους μαθητές του αντανακλούν στη συμπεριφορά των μαθητών και τους επηρεάζουν.
o Χαρακτηρισμοί του τύπου: «προβληματικός», «υπερκινητικός» κτλ μπορεί να είναι το προϊόν των ερμηνειών που κάνουμε για τη συμπεριφορά του μαθητή, οι οποίες μπορεί να διαμορφώσουν σταδιακά την ταμπέλα του «αποδιοπομπαίου τράγου» μέσα στην τάξη.
Διδακτικός Σχεδιασμός-Βασικά Ερωτήματα
Ποιο το σχολικό πλαίσιο;
Ποιοι οι στόχοι και τα προσδοκώμενα αποτελέσματα;
Ποια συγκεκριμένα προβλήματα συμπεριφοράς (είδος- συχνότητα – διάρκεια - ένταση)
Ποια η ηλικία των μαθητών
Ποιο το επίπεδο συνεργασίας με την οικογένεια
Ποιες οι πρακτικές διδασκαλίας-διαφορετικές προσεγγίσεις
Ποιος ο βαθμός επιπέδου του θετικού κλίματος
Ποια η συνεργασία με τους άλλους εκπαιδευτικούς για την πρόληψη της προβληματικής συμπεριφοράς
Ποιο το σχολικό πλαίσιο;
Ποιοι οι στόχοι και τα προσδοκώμενα αποτελέσματα;
Ποια συγκεκριμένα προβλήματα συμπεριφοράς (είδος- συχνότητα – διάρκεια - ένταση)
Ποια η ηλικία των μαθητών
Ποιο το επίπεδο συνεργασίας με την οικογένεια
Ποιες οι πρακτικές διδασκαλίας-διαφορετικές προσεγγίσεις
Ποιος ο βαθμός επιπέδου του θετικού κλίματος
Ποια η συνεργασία με τους άλλους εκπαιδευτικούς για την πρόληψη της προβληματικής συμπεριφοράς
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου