Τρίτη 24 Οκτωβρίου 2017

20 Βήματα κατά τη διαδικασία άσκησης ρόλων όταν δουλεύουμε με ομάδες μαθητών μέσα στην τάξη Δρ. Αλέξανδρος Παπάνης Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης Πολυτεχνική Σχολή Ξάνθης

1. Στην ολομέλεια: «ανατρέξτε στην σχολική σας εμπειρία στα εφηβικά σας χρόνια και θυμηθείτε χαρακτηριστικούς τύπους στην τάξη» (καταιγισμός)- Δύο εθελοντές γράφουν στον πίνακα ακριβώς όπως λέγονται (χωρίς αλλαγές-10λ 
2. Προκύπτουν στήλες (3-4) με χαρακτηρισμούς. 
3. Βοηθείστε να ομαδοποιήσουμε όλοι μαζί τα χαρακτηριστικά ώστε να φτιαχτούν 5 ρόλοι της σχολικής ομάδας-ποιο ταιριάζει με τι…» Καθώς τα μέλη υποδεικνύουν ο επιμορφωτής σημειώνει τον ίδιο αριθμό δίπλα στη κάθε λέξη που ταιριάζει στον ίδιο ρόλο. «ελάτε να δώσουμε όνομα στους ρόλους (ορολογία παιδιών)
4. «Το κάθε μέλος διαλέγει σε ποιόν ρόλο θέλει να μπει – 4 περίπου μέλη ανά ρόλο» «Καθίστε ως «ομάδα ενός ρόλου», όπου θέλετε στην αίθουσα.(βήματα 3 -4=10λ)
5. «Βγείτε από τον εαυτό σας και μπείτε στα παπούτσια του ρόλου που διαλέξατε.. είσαστε παιδί στο σχολείο και είσαστε αυτός ο χαρακτηριστικός τύπος». «Η κάθε ομάδα να δηλώσει τον ρόλο της ώστε όλοι να γνωρίζουν ποιός είναι ποιός».
6. «Θυμηθείτε σχολικά συμβάντα που ζήσατε στα παπούτσια αυτού του ρόλου, …πώς νοιώθετε, σκέφτεστε, πώς αντιδράτε. Συζητήστε για λίγο για να μπείτε καλά μέσα στον ρόλο». (αφήνουμε για 5-6 λεπτά να κυλήσει η κουβέντα:)
7. «Γράψτε ένα γράμμα προς την τάξη (συμμαθητές, ή και δασκάλους, γονείς κλπ) όπου εκφράζετε ‘όλη σας την αλήθεια’… για το πώς νοιώθετε, σκέφτεστε, αντιδράτε. Χρησιμοποιείστε συναισθήματα, σκέψεις, γλώσσα και ύφος μέσα από τον ρόλο». (10-15 λεπτά)
8. Προτρέπουμε να αξιοποιηθούν όλες οι διαφορετικές φωνές μέσα στο ρόλο, καθότι το κάθε μέλος φέρνει τη δική του ιδιαίτερη εμπειρία. Οι αρχικές αντιδράσεις «μα, πώς θα συντάξουμε ένα κείμενο αφού ο καθένας νοιώθει διαφορετικά», απαντώνται με το «όλες οι φωνές είναι αληθινές και χρήσιμες. Δεν είναι καλό να ομογενοποιηθούν σε ένα σύνολο και να χαθούν. (Γράψτε από τη μια νοιώθω έτσι… από την άλλη.. νιοιώθω…)». 
9. «Ο εσωτερικός διάλογος που αναπτύσσετε στον κάθε ρόλο, βοηθά να αναδυθούν όχι μόνο οι φανερές αλλά και οι κρυμμένες του πλευρές. Αφήστε τες να εκφρστούν και αυτές..».
10. «Τώρα ένας εκπρόσωπος από κάθε ρόλο –από εκεί που καθόσαστε- σηκώνεται και διαβάζει το γράμμα και τα μέλη μέσα στους άλλους ρόλους αφουγκράζονται συναισθήματα και σκέψεις που συνηχούν μέσα τους». Ανάλογα με τον διαθέσιμο χρόνο είμαστε λιγότερο ή περισσότερο επιτρεπτικοί στην πηγαία έκφραση αυτών των συνηχήσεων(10-15 λεπτά). Αφήνουμε την σειρά με την οποία θα διαβαστούν τα γράμματα να αναδυθεί, δεν καθοδηγούμε!.
11. Καθώς ακούμε, σημειώνουμε αλλαγές στο συγκινησιακό κλίμα (μπορεί π.χ. το άκουσμα μιας φωνής στενοχωρημένης και μοναχικής στον «καλό μαθητή», να μαλακώσει τα συναισθήματα των άλλων απέναντί του ή ο «αποδιοπομπαίος» να γεννά απρόσμενη συμπάθεια και εκτίμηση …)
12. Αντίστοιχα στον «περιθωριοποιημένο», μπορεί να βγει μια πλευρά μοναχική, που επιθυμεί να συνδεθεί με τους άλλους, ενώ ταυτόχρονα αγωνιά να διατηρήσει την ιδιαιτερότητά του, μη συμμορφούμενος με την επικρατούσα άποψη. Ο «αμφισβητίας» δείχνει την ανάγκη για αλλαγή, ο «γκρινιάρης» διακινεί το συναίσθημα, ο «δημοφιλής» έχει έγνοια να καλλιεργεί το κοινωνικό «εμείς», κλπ.
13. Μόλις τελειώσει και το τελευταίο γράμμα, αν κρίνουμε, μπορούμε σ’ αυτό το σημείο (αλλιώς αναβάλουμε για το τέλος της άσκησης), να υπογραμμίσουμε στοιχεία που αναδύθηκαν, σχετικά με τις διαφορετικές ανάγκες μιας ομάδας και πώς οι «ρόλοι» εκφράζουν συμπληρωματικά τις πλευρές της
14. «βγήτε τώρα από το ρόλο και με 3-4 μέλη από άλλους ρόλους διαμορφώστε νέες ομάδες μεικτής σύνθεσης» 
15. «Αναστοχαστείτε την εμπειρία…, τι νέα πληροφρία ναδύθηκε, τι σας εξέπληξε, πως νιοώσατε τιπαρατηρείτε και καταλαβαίνετε. ανατρέξτε σε αντίστοιχες εμπειρίες σας σε άλλες ομάδες ….πότε ήσασταν σε αντίστοιχο ρόλο στη ζωή σας, στην οικογένεια…, παρέα φίλων.. στην εργασία…» 
16. «Ανταλλάξτε μεταξύ σας στη μικρή ομάδα, ό,τι θεωρείτε σημαντικό για εσάς και κατάλληλο να μοιραστείτε σε αυτό το πλαίσιο».
17. «Ως ομάδα γράψτε παράγραφο με διαπιστώσεις-συναισθήματα- ερωτήματα με την οποία θέλετε να τροφοδοτήσετε την ολομέλεια στο κλείσιμο της συνάντησης». (Υπογράψτε την με τα ονόματά σας). 
18. «Οι μικρές ομάδες ας ‘ανοίξουν’ τα καθίσματά τους προς την ολομέλεια. Ποια ομάδα θέλει να ξεκινήσει;». Οι εκπρόσωποι διαβάζουν τις παραγράφους με τη σειρά που αναδύεται αυθόρμητα, χωρίς υπόδειξη.
19. Υπογραμμίζουμε πώς συνδέονται μεταξύ τους όσα λένε οι ομάδες, αναδεικνύοντας τον κεντρικό προβληματισμό της ολομέλειας. (αξιοποιούμε και μη λεκτικές ενδείξεις). Συνδέουμε με την θεωρία για το πώς οι ομάδες λειτουργούν και αναπτύσσουν την αυτό-ηγετικότητά τους.
20. Είναι η στιγμή που τα μέλη της ομάδας βιώνουν την ολοκλήρωση μιας διεργασίας «συμπαραγωγής γνώσης», βήμα-βήμα, επάνω στο θέμα της λειτουργίας της ομάδας, που εμπεριέχει τις δικές τους σκέψεις, συναισθήματα, εικόνες, που τους συνδέουν μεταξύ τους και με την ζωή τους ευρύτερα.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Μετασχηματίζουσα Μάθηση

Μετασχηματίζουσα Μάθηση Αλέξανδρος Παπάνης Διδάσκων Αγγλικής Γλώσσας (ΕΕΔΙΠ Ι) Πολυτεχνική Σχολή Ξάνθης Κατανοώ σημαίνει αντιλαμβάνομα...